اختلال شخصیت مرزی (Borderline Personality Disorder) یا BPD یکی از اختلالات روانی است که میتواند بر احساسات، روابط و رفتار افراد تاثیر بگذارد.
این اختلال، از شایعترین اختلالات شخصیتی بحساب میاد که میتواند در هر رابطه‌ای مخرب باشد. مشخصه اصلی این اختلال، ناپایداری و بی‌ثباتی در عواطف، احساسات، روابط بین‌فردی و تصویری است که از خود در ذهن دارند
.
شخصیت بوردرلاین یا مرزی، محتاج عشق است. به حدی که حاضر است زنده نباشد ولی شریک عاطفیش وی را ترک نکند! این افراد دنیا را توی رابطشان میبینند و هميشه نگران طرد شدن هستند. بطوریکه اگر رابطه خوب پیش برود حالشان خوب است ولی زمانی که در رابطه مشکلی پیش آید از درون احساس پوچی و خلاء میکنند و برای اثبات وجودی خود، تمایل به خودزنی با وسایل برنده روی بدنشان میکنند و در موارد شدیدتر، حتی دست به خودکشی میزنند. نگاهشان به آدم‌ها، صفر و صد است. همه‌ی آدم‌ها را یا خوب مطلق میدانند یا بد مطلق. یعنی افراد به نظر آنها یا حامی هستند که باید به آنها دل بست یا منفور و آزارگر هستند که امنیت آنان را مختل میکنند و بخاطر همین تا میبینند کسی به آنها وابسته شده او را ترک میکنند چون احساس خطر میکنند. وقتی از کسی محبت ببینند طرف را در حد خدا میپرستند اما به محض مشاهده ناملایمتی از طرف دیگری، براحتی قید رابطه را میزنند. این افراد با موارد غیر انسانی مانند حیوانات دست آموز و اشیای بیجان در مقایسه به روابط بین فردی، احساس امنیت بیشتری میکنند. این افراد در مواقع بحرانی و تنش‌زا، با ژست خودکشی یا حتی اقدام به خودکشی، طرف مقابل را مجبور به ماندن در رابطه میکنند. رفتارهای تکانشی یا عجولانه و پشیمونی بلافاصله بعد رفتار و همچنین روابط بی‌ثبات و ناپایدار، نوسانات خلقی سریع، از ویژگی‌های اصلی این نوع شخصیت بحساب می‌آید.
☑️علائم و نشانه‌ها:
🔹نوسانات شدید عاطفی:
احساسات در این اختلال، می‌توانند به سرعت از حالت‌های خیلی خوب (خوشحال و پر انرژی ) به حالت‌های خیلی بد (غم، تحریک‌پذیری، اضطراب و دلتنگی شدید دوره‌ای) تغییر کنند.
یک لحظه ممکن است بشدت خشمگین و پرخاشگر باشند، لحظه‌ی بعد غمگین و لحظه‌ی دیگر شاکی از اینکه هیچ احساسی ندارند.
🔹ترس از ترک شدن:
حتی کوچکترین تغییری در افراد یا تغییر در برنامه‌ها میتواند واکنش‌های شدید عاطفی ایجاد کند.
تحمل تنهایی را بهیچوجه ندارند و به طرد شدن حساسیت بیش از حدی دارند. در تنهایی، احساس پوچی و انزوای شدیدی میکنند و برای جلب کمک دیگران، ابراز خشم یا برای اثبات هویت خودشان اقدام به خودزنی با وسیله تیز روی بدنشان میکنند تا با دیدن خون آرامش بگیرند. به خالکوبی هم علاقه زیادی دارند.
🔹مشکل در تنظیم احساسات:
عواطف و احساسات آنها خیلی بی‌ثبات است و از عدم توانایی در کنترل احساسات رنج می‌برند. مانند خشم شدید و نامتناسب یا عدم توانایی در کنترل خشم که منجر به بروز مکرر تندخویی، خشم پیاپی و مستمر و نزاع‌های متعدد میشود.
🔹رفتارهای عجولانه و بدون فکر و گاه خطرناک:
مانند ولخرجی، مصرف بی رویه انواع داروهای آرامبخش، مشروبات الکلی و مواد مخدر، پرخوری، رفتارهای جنسی مراقبت نشده با افرادی که هیچ شناختی نسبت به آنها ندارند. آسیب به خود. رانندگی بی محابا، لایی کشیدن وسط خیابان
🔹تصور نامشخص از خود:
احساس ناپایداری در هویت خود ، اطرافیان و عدم قطعیت در مورد آینده‌شان.
🔹روابط ناپایدار:
در روابط بین‌فردی کاملا بی‌ثبات و پرتنش هستند؛ بطوریکه روابط میتواند از پیوستگی شدید به اختلافات شدید تغییر کند.
از طرفی، دوستان و یا شریک عاطفی خود را در حد پرستش دوست دارند و برای نگهداشتن آنها دست به هر کاری میزنند (مانند محبت و فداکاری بیش از حد، گریه و زاری و تهدید به خودزنی در مواقع طرد شدن) اما تا کوچکترین رفتاری برخلاف میل خود میبینند شروع به پرخاشگری، تحقیر، توهین به طرف میکنند و حتی ممکن است رابطه را تمام کنند. یعنی به همان سرعتی که به یکی علاقمند میشوند به همان سرعت هم از وی متنفر میشوند اما بلافاصله پشیمان شده و خود را سرزنش میکنند و هر کاری میکنند تا دوباره به رابطه برگردند، برای مثال، بشدت برای طرف گریه و زاری میکنند و حتی با خوردن قرص، اقدام به خودکشی میکنند.
🔹 افکار پارانوئید یا بدبینانه:
نسبت به آدم‌ها و رفتارهاشون خیلی بدبین هستند.
☑️علل:
_عوامل ژنتیکی: وجود سابقه‌ی خانوادگی از اختلالات روانی ممکن است خطر ابتلا به BPD را افزایش دهد.
_عوامل محیطی: تجربیات منفی در دوران کودکی، مثل سوءاستفاده یا غفلت مراقبت کننده اصلی.
☑️تشخیص:
تشخیص اختلال شخصیت مرزی معمولاً توسط یک متخصص روانپزشکی یا روانشناس بالینی بر اساس معیارهای تشخیصی DSM-5 (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) انجام میشود.
☑️درمان:
💭روان‌درمانی: نوعی از درمان مانند درمان دیالکتیکی رفتاری (DBT) یا درمان رفتار شناختی (CBT) میتواند به افراد کمک کند تا احساسات خود را مدیریت کنند و روابط سالمی برقرار کنند.
💊داروها: غیر از درمان مکمل، هیچ داروی خاصی برای درمان اختلال شخصیت مرزی وجود ندارد اما گاه ممکن است برای مدیریت علائم مرتبط مانند افسردگی، خشم زیاد، نوسانات خلقی، رفتارهای ناسالم یا اضطراب، تحت نظر روانپزشک داروهایی تجویز شود.
✔️پیش‌آگهی BPD میتواند در افراد مختلف متفاوت باشد. با درمان مناسب، بسیاری از افراد مبتلا به BPD می‌توانند کیفیت زندگی نسبتا خوبی را داشته باشند و مهارت‌های مدیریتی را یاد بگیرند.